วิธีง่ายๆในการจัดสวนแบบไทย

   การจัดสวนแบบไทยๆสมัยก่อนนิยมจัดสวนในเขตพระราชวังและพันธุ์ไม้ที่นำมาปลูกมีทั้งไม้ดอกและไม้ผลเนื่องจากเป็นพืชเศรษฐกิจมาช้านานแล้วมักจะเป็นสวนไม้ดัดและไม้กระถางเป็นส่วนใหญ่ในพระราชวัง ซึ่งคนไทยมีความเชื่อเกี่ยวกับการปลูกต้นไม้มงคลโดยคนโบราณถือว่าการปลูกไผ่ทางทิศตะวันออก จะทำให้เกิดความสุขความเจริญส่วนด้านหลังบ้านนั้น

การปลูกไม้ดอกหอมเช่น โมก และ ปีบเพราะคนโบราณเชื่อว่า หากบ้านใดปลูกโมกไว้ประจำบ้าน จะทำให้เกิดความสุขเพราะโมกหมายถึงผู้ที่หลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวงนอกจากนี้ยังช่วยคุ้มครองและทำให้ต้นไม้บางส่วนตายไปบ้างจึงปรับปรุงสวนใหม่โดยทำตลิ่งริมน้ำและเลือกใช้พรรณไม้ไทยที่สามารถทนน้ำท่วมได้ดีเช่นลำพูลั่นทมและเฟื่องฟ้าตัดเป็นพุ่มทอดยาวขนานไปกับริมตลิ่งส่วนศาลาท่าน้ำและลานพื้นแข็งนั้น

ปลูกต้นเฟืองฟ้าเป็นไม้พุ่มล้อมไปกับตัวศาลาเพื่อลดความกระด้างและแสงสะท้อนและเพื่อให้บรรยากาศบริเวณนี้ร่มรื่นเหมาะแก่การเข้ามานั่งพักผ่อน จึงปลกลั่นทมและเพื่อเป็นแนวฉากกั้น บังสายตาจากเพื่อน คนโบราณถือว่า การปลูกไผ่ทางทิศตะวันออก จะทำให้เกิดความสุขความเจริญ ส่วนด้านหลังบ้านนั้น เลือกปลูกไม้ดอกหอมเช่น โมก และ ปีบ

เพราะคนโบราณเชื่อว่า หากบ้านใดปลูกโมกไว้ประจำบ้าน จะทำให้เกิดความสุขเพราะโมก หมายถึงผู้ที่หลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวงนอกจากนี้ยังช่วยคุ้มครองและปกป้องภัยอันตรายได้ส่วนหน้าบ้านหันไปทางแม่น้ำเมื่อจะเข้าบ้านจึงต้องเข้าทางด้าน

หลังบ้านเพราะเป็นด้านที่ติดกับถนนพื้นที่ส่วนนี้ปลูกต้นจามจุรีและจามรีสีทองและปลูกหมากเขียวเป็นแนวเพื่อบังสายตาจากเพื่อนบ้านบริเวณกลางบ้านซึ่งตรงกับทิศตะวันตกของตัวบ้านนั้นปลูกมะขามเพราะโบราณเชื่อว่าหากบ้านใดปลูกแล้วจะทำให้ดูน่าเกรงขามถัดออกมาปลูกลำดวนมาจากความเชื่อที่ว่าหากปลูกต้นลำดวนไว้ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือจะทำให้เกิดความสดชื่น เพราะลำดวน  หมายถึง ความกลมกลืน ความดูดดื่ม

ถ้าจะให้เกิดมงคลแก่ตัวเอง ผู้ปลูกควรเป็นผู้หญิงเพราะชื่อลำดวนเป็นชื่อที่เหมาะกับผู้ส่วนพรรณไม้มงคลเลือกปลูกต้นพุดไว้ข้างบ้านเพราะนอกจากดอกจะหอมยังเชื่อว่าจะทำให้ผู้อาศัยมีสุขภาพดีมีความเจริญมั่นคงมีความบริสุทธิ์ตั้งมั่นในความดีเพราะพุดเป็นดอกไม้ที่นิยมใช้ถวายพระส่วนต้นแก้วและต้นมะลิจะทำให้คนในบ้านมีความดี มีคุณค่าสูงเพราะคำว่าแก้วหมายถึงสิ่งที่ดีมีค่าเป็นที่นับถือบูชาของบุคคลทั่วไปนอกจากนี้ยังมีต้นพู่เรือหงส์ซึ่งปลูกเป็นไม้ด้านหลังบ้านตามความเชื่อแล้วจะทำให้เป็นผู้มีจิตใจดี

เพราะลักษณะของดอกพู่เรือหงส์เวลาบานจะบ่งบอกถึงกริยาที่อ่อนหวานเบิกบานแสดงถึงความยินดีมีน้ำใจและยังมีความเชื่ออีกว่าฟูเรือหงส์เป็นของสูงอันมีค่าเพราะเป็นเครื่องประดับส่วนหัวของเรือหงส์ซึ่งใช่ในพระราชพิธีสำคัญของพระมหากษัตริย์แสดงถึงความมีคุณค่าสูงส่งที่สำคัญหากเราปลูกต้นไม่ได้เจริญงอกงามนอกจากจะเกิดความร่มรื่นสบายกายแล้วยังส่ายให้เลิกคาามขนายใจแก่เราวีกล้ายยังช่วยให้เกิดความสบายใจแก่เราอีก

ด้วยค่ะ     สวนสวยที่เกิดขึ้นจากการผสมผสานความเป็นไทยวิถีชีวิตความเป็นอยู่และความเชื่อแต่โบราณทำให้เกิดคุณค่าทางจิตใจแก่ผู้เป็นเจ้าของและผู้มาเยือนได้

เป็นอย่างดีจึงเป็นข้อพิสูจน์ของสำนวนที่ว่าปลูกเรือนตามใจผู้อยู่ผูกอู่ตามใจผู้นอนอย่างแท้จริงการจัดสวนหมายถึงการตกแต่งสถานที่ให้เหมาะทำให้สภาพแวดล้อมการจัดสวนคือการจะทำให้สวนมีความต้องมีความรู้พื้นฐานในเรืองของการออกแบบ การดูแลรักษาสวนสวนกับต้นไม้เป็นของคู่กัน ความสวยของสวนขึ้นกับต้นไม้พรรณไม้ รวมทั้งองค์ประกอบต่างๆ และ การจัดวางอย่างมีศิลปะสวนขนาดเล็ก จัดได้จัดแบ่งกลุ่ม พรรณไม้ ไว้ดังนี้

1. ไม้ยืนต้น จะปลูกเพื่อบังลมหรือบังสายตาให้ปลุกไม้ยืนต้นทางด้านทิศตะวันตกเพื่อช่วยบังแสดงแดดที่ร้อนแรงของช่วงบ่ายจะช่วยลดความร้อนในตัวบ้าน ประหยัดค่าไฟแอร์ พัดลมไปได้มากปลูกต้นไม่ให้สมดุลกับพื้นที ไม่ควรปลูกต้นไม้ขนาดใหญ่มากๆในที่แคบๆ ไม่ควรปลูกต้นไม้ขนาดเล็กในพื้นที่กว้างใหญ่

2. ไม้ประธาน พรรณ

 นิยมปลูกเป็นแปลงเพื่อความเป็นระเบียบสวยงาม ดูแลรักษาง่าย การออกแบบ จะเริ่มจาก เขียนขอบเขตของแปลง ไม้พุ่ม จากนั้นจึงเริ่มแบ่งแปลงต่อไป ไม่ควรแบ่งแปลงให้มีขนาดเท่ากันเกินไปโดยแปลงด้านหลัง ควรมีขนาดกว้างและสูงกว่าแปลงด้านหน้า และใช้เป็นไม้คลุมดินนิยมแบ่งให้ได้ 3 ระดับ แต่สำหรับสวนขนาดเล็กอาจแบ่งแปลงเพียง 2 ระดับ ขึ้นอยู่ขนาดของพื้นที่

3.ไม้คลุมดิน (Ground Covering Plants)เป็น พรรณไม้ ที่อยู่ริมนอกสุดของแปลง มีความสูงน้อยกว่า 30เซนติเมตร ปลูกเพื่อเชื่อมระดับ ความสูงของไม้พุ่มกับหญ้าหรือพื้นด้านหน้าและช่วยเน้นแนวขอบแปลงให้ชัดเจนกึ่งทึบกึ่งโปร่งโดยทั่วไปจึงนิยมนำมาปลูกเป็นแนวรั้วข้างบ้านเพื่อปิดบังสิ่งไม่น่ามอง หรือปลูกเป็นฉากหลัง เป็นจุดจบสายตาในสวน บ้างก็ปลูกเป็นกอวางเข้ามุมเพื่อลบความแข็งกระด้างของเหลี่ยมมุมนั้น ปลูกริมตลิ่ง จะเข้ากันได้ดีกับสวนน้ำ จึงเป็นอีกหนึ่งพรรณไม้ที่อยากแนะนำให้ปลูกคู่บ้านไทยเอื้องหมายนาด่าง เป็นไม้พุ่ม ขึ้นเป็นกอสวยงาม สูงประมาณ 1-2 เมตรใบยาวรีปลายใบแหลมสีเขียวสดขอบใบสีเหลืองนวลแตกเวียนรอบลำต้นออกดอกสีขาวที่ยอดจากสีใบที่ค่อนข้างสว่างเมื่อนำมาประดับใส่ในกระถางใบสวย วางตั้งประดับบนเรือน จะช่วยดึงบรรยากาศเรือนไม้ที่เข้มขรึม ให้ดูสบายตาและอ่อนโยนลงปาล์มไผ่ เป็นปาล์มที่มีขนาดเล็กเจริญเติบโตช้า สูงประมาณ3เมตรแตกกอสวยงามดูอ่อนช้อยคล้ายกอไผ่และเหมาะดีกับการตกแต่งสไตล์โอเรียนทัลรวมทั้งสไตล์ไทยเมื่อปลูกใส่กระถางวางประดับหน้า

บ้านสามารถลดความแข็งกระด้างของแผ่นไม้ให้ดูอ่อนช้อยลงได้ทันตา  ยกตัวอย่างเช่น

เสน่ห์จันทน์แดง ไม้พุ่ม สูงประมาณ 0.5-1 เมตร ด้วยลักษณะทรงพุ่มต้น และใบที่มีสีเขียวเป็นมัน เส้นใบจมเป็นลอนเห็นชัดเจน และก้านใบสีแดงเข้ม ทำให้เสน่ห์จันทน์แดงเป็นต้นไม้ที่มีเสน่ห์สมชื่อ ชอบอยู่ในที่ร่มรำไร จึงสามารถปลูกเป็นไม้กระถางประดับในตัวเรือน ตั้งวางให้โดดเด่น เป็นจุดพักสายตา สร้างจังหวะของแนวระเบียงหรือฝาเรือนได้เป็นอย่างดี

พลูด่าง (EpipremnumaureusEngl.)เป็นไม้เลื้อยที่หลายบ้านชอบปลูกอาจปลูกเป็นแปลงไม้คลุมดินทนร่มได้ดีจึงเหมาะกับสวนไทยที่ร่มครึ้ม เพราะแปลงพลูด่างจะช่วยเพิ่มความสว่างขึ้นมาได้ด้วยสีใบด่าง เขียวแกมขาวหรือเหลือง หรืออาจตัดปลูกใส่กระถางใบเตี้ยแช่น้ำให้ทอดเลื้อย วางประดับบนโต๊ะไม้ ช่วยให้บรรยากาศในบ้านไทยสว่าง ดูสดใสไม้คลุมดินตามบ้านเรือนและอาคารสถานที่ต่าง ๆ นั้น

การปลูกต้นไม้ช่วยคลายเครียด ทำให้จิตใจแจ่มใสการจัดสวนประดับพันธุ์ไม้ที่นำมาจัดตกแต่งมีมากมายหลายชนิดหลายแบบเพื่อให้การจัดสวนมีความกลมกลิ่นสวยงามและเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ระดับความสูงต่ำของต้นไม้นับว่าเป็นส่วนสำคัญอย่างหนึ่งในการจัดสวนประดับกล่าวคือในสวนหย่อมหนึ่งๆหรือมุมหนึ่งจะประกอบไปด้วย

ต้นไม้หลัก ซึ่งจะเป็นจุดเด่นของมุมนั้น และมีต้นไม้รองเป็นส่วนประกอบอีก ซึ่งจะมีความสูงลดหลั่นกันไปต้นไม้ประเภทหนึ่งที่จะขาดเสียมิได้ ในการจัดสวนก็คือ ต้นไม้ประเภท ไม้คลุมดินหรือ ไม้คลุมดินไม้คลุมดินเป็นพืชที่มีความสูงจากพื้นดินไม่มากนัก นับตั้งแต่ผิวดินไปจนถึงสูงประมาณ 30 ซ.ม.ประโยชน์ของไม้คลุมดินใช้

เป็นพืชรองรับไม้ประธานและไม้พุ่มใช้เพิ่มสีสันของสวนใช้ตัดสีของต้นไม้กับสนามหญ้าหรือใช้ปลูกเป็นแปลงในรูปร่างต่างๆ ที่ออกแบบขึ้น เช่น รูปนาฬิกา รูปตัวอักษรต่าง ๆ เป็นต้นประโยชน์ของไม้คลุมดิน ก็คือ ไม้คลุมดินจะช่วยให้พื้นดินเก็บรักษาความชุ่มชื้นของน้ำได้ดีขึ้น ช่วยรักษาผิวหน้าดินไม่ให้ถูกน้ำไหลเซาะช่วยป้องกันการเจริญของวัชพืชเช่นพืชตระกูลถั่วยังช่วยบำรุงดินให้มีสภาพดีไม้คลุมดินนั้นมีอยู่มากมายหลายชนิด

ทั้งที่มีดอกและไม่มีดอกแบ่งได้เป็น2ประเภทคือไม้คลุมดินในร่มและไม้คลุมดินกลางไม้คลุมดินในร่มเป็นพืชที่ชอบแสงแดดน้อยสามารถปลูกได้ดีในสวนหย่อมบริเวณที่มีแสง-แดดส่องรำไร เช่นบริเวณใต้ชายคาใต้ต้นไม้ใหญ่ ริมผนัง เป็นต้น ส่วนมากเป็นพืชที่มีสีใบสวยงามลำต้นค่อนข้างอวบน้ำ มีหลายชนิดที่สามารถปรับตัวเองให้รับแสงแดดมากได้

แต่จะมีสีและความยาวของข้อปล้อง แตกต่างกันออกไปบ้าง ไม้คลุมดินที่นิยมปลูกในร่มเงา ได้แก่ ก้ามปูหลุดหนวดปลาดุกเปปเปอร์โรเมียกาบหอยแครง หัวใจม่วง อีพีเซียเศรษฐีเรือนใน-เรือนนอก ฯลฯไม้คลุมดินกลางแจ้งไม้คลุมดินกลางแจ้ง เป็นพีชที่ชอบแสงแดดมากหรือแสงแดดจัดสามารถปลูกอยู่กลางแจ้งได้ดี

มีสาระ กับคน รักดอกไม้ และ รักต้นไม้ กันได้เป็นประจำทุกสัปดาห์กับเราได้ในเว็บไซต์นี้ ruk-suan.com ติดตามได้ที่ page Facebook คนรักบ้าน