ถ้าเอ่ยชื่อ ดอกโบตั๋น คนส่วนใหญ่จะถูกรู้จักกันในบริบทของการเป็นดอกไม้ประจำชาติจีน แต่ในปัจจุบันต้นโบตั๋นสามารถปลูกได้หลายพื้นที่บนโลก ไม่เว้นแม้แต่ประเทศไทย โบตั๋นค่อนข้างเป็นที่พูดถึงกันมากในแวดวงคนรักไม้มงคล โดยเฉพาะคนไทยเชื้อสายจีน ที่มีความข้องเกี่ยวกับสัญลักษณ์ดอกโบตั๋นมายาวนาน โดยเชื่อกันว่า ดอกโบตั๋นหมายถึงความร่ำรวย ความซื่อสัตย์ ความรัก ความเมตตา และความสวยงามของหญิงสาว ทั้งยังนำมาซึ่งโชคลลาภ และความโชคดีอีกด้วย

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

            โบตั๋น เป็นพันธุ์ไม้ที่พบในภูมิอากาศที่ค่อนข้างเย็น และเป็นพันธุ์ไม้พื้นเมืองของหลายประเทศในทวีปเอเซีย ได้แก่ จีน เกาหลี ญี่ปุน และเวียดนาม ส่วนประเทศไทยก็สามารถปลูกได้ แต่โดยส่วนใหญ่จะพบมากทางภาคเหนือ และก็ยังมีบางสายพันธุ์ที่มีถิ่นกำเนิดทางตอนใต้ของทวีปยุโรป โดยลักษณะของโบตั๋น สามารถแบ่งได้ 2 แบบ คือ ถ้าเป็นแถบเอเชีย โบตั๋นจะเป็นไม้ยืนต้นอายุหลายปี ลำต้นสีน้ำตาล ใบเป็นใบประกอบ มีแฉกลึก แต่ถ้าเป็นในแถบยุโรป โบตั๋นจะเป็นไม้ล้มลุก ลำต้นสีเขียนอ่อนถึงเขียวแก่ และมีใบปลายเรียวยาว

            ดอกโบตั๋นมีลักษณะเป็นดอกเดี่ยว มีกลิ่นหอมแรง โดยทั่วไปกลีบดอกจะมีสีขาวนวล ดอกตูมจะมีสีขาวอมชมพู และสามารถอยู่ได้หลายวัน เกสรเพศผู้เป็นเส้นสีเหลือง ส่วนเกสรเพศเมียจะมีสีออกชมพู ดอกโบตั๋นมักถูกเรียกว่าเป็นดอกไม้ขี้อาย เพราะจะบานในเวลากลางคืน โดยจะเริ่มบานช้าๆ ตั้งแต่หลังสามทุ่มเป็นต้นไป ดอกโบตั๋นมีความสวยสง่า โดดเด่น และทรงเสน่ห์มากๆ เมื่ออยู่ท่ามกลางแสงจันทร์ ทว่าเมื่อถึงรุ่งเช้าดอกก็จะเหี่ยวคาต้น

การปลูกและดูแลรักษา

           การปลูกและขยายพันธุ์ต้นโบตั๋นนั้นสามารถทำได้หลายวิธี ได้แก่ การปักชำ เพาะเมล็ด รวมถึงการขยายพันธุ์โดยใช้เหง้าหรือรากก็ทำได้เช่นกัน

           สำหรับดินที่ใช้ปลูกต้นโบตั๋น ไม่ควรเป็นดินเหนียว หรือดินทรายที่เบามาก ควรเป็นดินร่วนที่มีการซึมผ่านของน้ำและอากาศได้ดี ควรรดน้ำสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง ให้ดินชื้นๆ แต่ไม่ต้องแฉะ ส่วนการให้ปุ๋ยควรใช้เป็นปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก และใช้น้ำหมักสมุนไพรบ้าง เพื่อบำรุงต้นและใบ นอกจากนี้ต้นโบตั๋นก็อาจจะถูกรบกวนจากมด เพลี้ยอ่อน และเพลี้ยไฟได้ ซึ่งสามารถกำจัดได้ด้วยน้ำหมักสมุนไพรไล่แมลง

             ประโยชน์ด้านอื่นๆ ของโบตั๋น นอกจากประโยชนช์ด้านความสวยงามก็คือสรรพคุณทางยา โดยราก ดอก และเมล็ดของโบตั๋น สามารถใช้รักษาอาการของโรคเกาต์ โรคข้อเข่าเสื่อม และโรคทางเดินหายใจได้ ยิ่งไปกว่านั้น สำหรับผู้หญิงยังจะใช้รักษาโรคเกี่ยวกับรังไข่ รวมถึงอาการก่อนมีประจำเดือน (PMS) และกระตุ้นการมีประจำเดือนได้อีกด้วย

มีสาระ กับคน รักดอกไม้ และ รักต้นไม้ กันได้เป็นประจำทุกสัปดาห์กับเราได้ในเว็บไซต์นี้ ruk-suan.com ติดตามได้ที่ page Facebook คนรักบ้าน