How to จัดสวนญี่ปุ่นด้วยตัวเอง

สวนญี่ปุ่นจะเป็นสวนจำลอง หรือสวนที่ทำการย่อส่วน แต่การใช้องค์ประกอบเล็กๆที่เลียนแบบธรรมชาติ  สิ่งสำคัญ ขอให้เชื่อมั่นในตัวเองว่าเราสามารถจัดสวนญี่ปุ่นด้วยตัวของเราเองได้ บางคนอาจมีพื้นที่จำกัดในการจัดสวน ทำให้สวนญี่ปุ่นตอบโจทย์ใครหลายๆคน  จะเห็นว่าพันธุ์ไม้ในสวนญี่ปุ่นจะประกอบด้วยไม้ยืนต้น ไม้พุ่ม และพืชคลุมดิน

ซึ่งส่วนใหญ่ไม่เน้นไม้ดอก ที่มีสีสัน ไม้ประดับ เนื่องจากต้องการคุมโทนสีให้ดูน้อยมากที่สุด จะมีเพียงสีเขียวขจีของต้นไม้ และสีธรรมชาติของไม้และหิน ทำให้การเลือกพรรณไม้มาใช้ในสวนจะเป็นไม้ที่มีใบและรูปทรงเป็นเอกลักษณ์อย่างดั่งเดิมในธรรมชาติ เช่น สนใบพาย ไทรแก้วแต่งพุ่ม สนมังกร สนดินสอ

และพื้นคุมดินที่ขึ้นตามธรรมชาติสวยงาม แต่ด้วยข้อจำกัดของเมืองไทยที่มีอากาศร้อนชื้น การเลือกต้นไม้มาปลูกในสวนญี่ปุ่น จึงต้องมีความทนแดด ทนฝน และควรวางตำแหน่งชนิดต้นไม้ให้รับกับทิศทางลมและแสงแดดอย่างเหมาะสม ค่าจัดสวนญี่ปุ่น ประมาณ 10,000 บาท วิธีการเลือกต้นไม้มาประดับให้กับสวนของเราน้นก็ไม่ยากเลย ควรเลือกใช้ต้นไม้ที่มีใบเรียวๆ หรือเป็นต้นไม้ที่สื่อความรู้สึกเป็นเอเชีย เช่น ต้นไผ่มังกรทองต้นไผ่หยกไผ่เลี้ยงต้นพุดกุหลาบ ที่ให้กิ่งก้านบอบบาง ต้นเศรษฐีไซ่ง่อนเขียวหนวดปลาดุกญี่ปุ่น ซาฮกเกี้ยน ต้นเข็มพิกุล เลือกเป็นต้นพะยูงเพราะ ดูน่าจะเข้ากับสวนแนวนี้

ไม้ที่ใช้กับสวนญี่ปุ่นจริง ๆ เลย เช่น พวก Maple, Wisteria,Tsubaki และ Camelia ต้นไม้ส่วนใหญ่ที่ใช้ในการจัดสวนญี่ปุ่นจะใช้ไม้ใบเขียวตลอดทั้งปีที่มีส่วนสูง ทรงใบ และทรุงพุ่มต่าง ๆ กัน ไปจนถึงไม้คลุมดิน อย่างเช่น เฟิน มอส เมื่อจัดแล้วจะทำให้เห็นมิติจากความต่างระดับ มีไม้ดอกแทรกแซมบ้างเพื่อความสดใสแต่ไม่มาก เพราะจะดูแลรักษายากขึ้น ตะเกียงหิน ไผ่รินน้ำ เติมชีวิต ชีวาให้กับสวนญี่ปุ่นที่น่ารักของเรา

ด้วยมุมสวนน้ำซึ่งเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ในสวนญี่ปุ่น เสียงของสายน้ำที่ผ่านกระบอกไม้ไผ่น้ำรินลงมากระทบอ่างหิน สร้างความมีชีวิตชีวาให้กับสวน ในขณะเดียวกันก็ยังช่วยสร้างสมาธิและความรู้สึกสงบเย็นน้ำ นับเป็นองค์ประกอบสำคัญของการจัดสวน ญี่ปุ่น เป็นส่วนเติมเต็มความชุ่มชื้น และเพิ่มชีวิตชีวาให้กับสวน พร้อมสร้างระบบนิเวศให้สมบูรณ์ ไม่ว่าจะเป็นการติดตั้งน้ำตกจำลองบ่อน้ำ ธารน้ำ อ่างน้ำ

หรือน้ำพุที่ไหลเวียนโดยเฉพาะเวลาที่ได้พักผ่อนทอดสายตาชมสวนพลางได้ยินเสียงน้ำไหลจะยิ่งให้รู้สึกสงบปรอดโปร่ง และผ่อนคลายได้ดี ดังนั้นการเตรียมระบบน้ำ ติดตั้งห่อส่งน้ำ จึงเป็นขั้นตอนแรกๆ สำหรับการเตรียมพื้นที่ที่จะจัดสวนสไตล์นี้สำหรับการแบ่งส้ดส่วนของพื้นที่สวนญี่ปุ่นจะเน้นเป็นพื้นที่ Hardscape มากกว่า พื้นที่Softscape โดยจัดวางพื้นที่ให้เป็นสวนหินแฝงความหมายที่แสดงถึงความเรียบง่ายสะท้อนปรัชญาของญี่ปุ่นผ่านการจัดสวนหิน เสมือนการลดทอนรายละเอียดการตกแต่งโดยเฉพาะการจัดวางหินที่ปล่อยให้มอสและตะไคร่น้ำขึ้นเกาะตัวตามธรรมชาติ

เพื่อเพิ่มสัมผัสแห่งการมองความสวยงามตามความเป็นจริง นอกจากนี้ยังใช้หินเป็นองค์ประกอบหลักของการทำเป็นแผ่นพื้นทางเดิน ประกอบด้วยหินแผ่นใหญ่ ที่มีรูปร่างคดโค้งเป็นธรรมชาติดีไซน์ให้เป็นทางเดิน โดยให้บริเวณโดยรอบโรยด้วยหิน และกรวดแม่น้ำ คุมโทนสีเทาและดำตามธรรมชาติตัดกับสีเขียวของต้นไม้ สร้างความรู้สึกสงบ

และร่มเย็นมุมสวนน้ำเป็นสิ่งที่ต้องมาคู่กับตะเกียงหินสำหรับใช้ประดับในตอนกลางวันและที่ให้แสงสว่างในยามค่ำคืนฉากหลังปลูกไม้ใบเขียวให้ช่วยสร้างความผ่อนคลายของสวนญี่ปุ่นจะอยู่ในสภาพเดิมได้นาน ดูแลรักษาง่าย ไม่ต้องตัดหญ้าบ่อย ๆ อาจจะต้องตัดเล็มไม้ไผ่บ้างเมื่อกิ่งก้านสูงขึ้น สิ่งที่ต้อง

ทำเป็นประจำมีแค่ให้รดน้ำต้นไม้ทุกวัน โดยใช้สปริงเกอร์ระบบตั้งเวลาหรือมือเปิดปิดวันละ 1-2 ครั้งเท่านั้น พืชคลุมดิน เช่น มอสและต้นไม้เล็กปลูกไว้บริเวณใกล้แนวก้อนหินหรือคลุมใต้ต้นไม้ใหญ่เพื่อให้ใกล้เคียงกับการ เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและสร้างความเชื่อมต่อกันกับสวนหย่อมข้างเคียงมอสที่ใช้ตกแต่งทั้งหมดเป็นมอสดินผสมมอสน้ำ

สำหรับการดูแลมอสในเขตร้อนแบบนี้ หลายคนกังวลว่าจะรอดหรือไม่ เราก็มีเคล็ดลับที่ทำได้ง่ายๆการดูแลมอสน้อยๆของเราเพียงแค่รดน้ำให้ชุ่มและให้มีเงาต้นไม้ใหญ่คลุมบังแดดให้มอสก็อยู่ได้สบาย และทางเดินจะโรยด้วยกรวด อะราเระโคะโบะชิ คือ การปูหินทางเดิน โดยใช้หินเป็นก้อนๆ ที่ตัดแต่งให้มีหน้าตัดเรียบๆ วางเรียงกัน คล้ายๆ การต่อจิ๊กซอว์

ซึ่งใช้เทคนิคการปูแบบโบราณคือ การอัดดินเข้าและความหนาของก้อนหินในการยึดเกาะให้แน่นแทนจะเน้นจุดโฟกัสสายตาไปที่ตะเกียงหินต่าง ๆ ที่วางไว้เป็นจุดๆ  และใช้แนวทางเดินเป็นเส้นนำสายตา เพื่อสร้างความน่าสนใจและเพิ่มความเป็นธรรมชาติ ภายในสวน สำหรับการจัดวางพืชพันธุ์ไม้ที่ใช้จะมีไม้ใหญ่ เล็ก สูง ต่ำ สลับกันไป มุมเล็กๆ ที่สามารถจัดเป็นสวนญี่ปุ่นได้จะเรียกว่า ทสึโบะนิวะ ทุกๆบ้าน ก็สามารถจัดสวนแบบนี้ได้ แม้แต่โรงแรมก็จัดสวนแบบนี้ได้เช่นกัน

สวนลักษณะนี้จะเน้นความเรียบง่ายความโปร่งโล่งสบายและจะโชว์จุดเด่นของสวนชาในสไตล์ญี่ปุ่นต้นไม้ที่เลือกใช้ตกแต่งสวนจะเป็นต้นไม้โตช้า และโทนสีที่เขียวสดใส เช่น สีเขียวของมอส และเฟินตระกูลต่างๆ ช่วงแรกๆที่เริ่มตัดสวนอาจเลือกซื้อพันธุ์ไม้ 2-3ชนิด เพื่อทดลองว่าจะอยู่ในสภาพอากาศแบบบ้านเราได้ไหม สวนสไตล์ญี่ปุ่นที่เราเคยเห็นจะมักจะใช้ต้นไม้ขนาดกลาง ต้นบอนไซ พืชคลุมดิน และกรวดหรือทราย ที่ดูนิ่ง

เรียบสงบแบบเซนแต่สวนให้ความรู้สึกที่แตกต่างที่ความร่มรื่นและชุ่มชื้นมากกว่าภายในสวนจัดองค์ประกอบด้วยการวางหินสลับกับต้นไม้ในระดับสายตาแล้วเลือกตำแหน่งวางตะเกียงหินให้ถูกพรางด้วยต้นไม้นิดๆ หน่อยๆเพิ่มความน่าสนใจ ซึ่งเป็นเสน่ห์ของสวนญี่ปุ่นเป็นไม้ที่ ให้โทนสีเขียวเป็นหลักทั้งเขียวอ่อนและเขียวเข้ม

ไม้ดอกจะเลือกสีดอกไม่ฉูดฉาดหรือหลากหลายมากจนเกินไป อย่างเช่น ต้นแก้วเจ้าจอม ต้นสนใบพาย ต้นชาปัตตาเวีย ต้นกุหลาบ ไทรใบด่าง ต้นพุดกุหลาบ ต้นไอริส เฟิร์นต่างๆ และเฟิร์นธรรมชาติที่ขึ้นเองต้นไม้ไทยที่มีลักษณะคล้ายต้นไม้ที่ญี่ปุ่นอาทิเช่นต้นพยอม ต้นชุมแสง ต้นจิกน้ำ และต้นกำแพงเจ็ดชั้น

ส่วนประกอบอื่นๆ

อ่างน้ำ : สำหรับใช้เพื่อล้างมือล้างหน้าหรือบ้วนปากก่อนเข้าพิธี 

หินก้อนใหญ่ : สำหรับใช้จับยึด หรือสิ่งของระหว่างล้างมือ ล้างหน้า หรือบ้วนปาก

รั้วไม้โปร่ง : เป็นรั้วไม่ไผ่หรือกิ่งไม้ประกอบอย่างง่ายๆ ใช้เป็นฉากหลังเพื่อประดับหรือแบ่งขอบเขตของสวน

หิน: หินสำหรับประดับภายในสวน จะคัดเลือกรูปทรงและสีเป็นพิเศษ ไม่นิยมหินที่มีรอยสกัด ที่ผิดไปจากธรรมชาติ ชนิดของหินได้แก่ หินทราย หินแกรนิต หินชนวน หินคลอไรด์ ฯลฯ ถ้าก้อนหินใหญ่มากก็อาจวางห่างกันหน่อยก้อนหินที่จัดวางไว้ในกลุ่มเดียวกันทุกก้อนควรมีลักษณะผิวและ

สีเหมือนกัน แต่ละก้อนควรใหญ่บ้าง สูงบ้าง เตี้ยบ้าง โดยทั่วไปในกลุ่มหนึ่งๆ จะมีก้อนหินเป็นเลขคี่ แล้วปลูกต้นไม้อีกต้นก็จะทำให้มองดูแล้วเกิดเป็นรูปสามเหลี่ยมได้เหมือนกันแต่ขอให้เกิดสมดุลได้ในภาพรวม

องค์ประกอบของสวนญี่ปุ่นทั้งหมดนี้ ไม่ว่าจะเป็น สระน้ำ ไม้ประดับ กรวดหินทราย น้ำตก ต้นไม้ สะพาน มักจะสร้างอย่างมีความหมาย หรือเป็นสัญลักษณ์ ทั้งสิ้น แต่การจำลองธรรมชาติ

ส่วนทรายในสวนญี่ปุ่นนั้นเป็นทรายที่เกิดจากหินแกรนิตซึ่งได้จากการผุกร่อนและการถูกกัดเซาะของน้ำฝนที่หน้าผาตามภูเขา ทรายเหล่านี้จะมีสีสันต่างๆกัน ทั้งสีขาว เทา น้ำตาลแดง หรือมีจุดดำๆ นอกจากนี้ทรายยังสื่อถึงความละเอียด บอบบางและดูสมถะด้วย  

ดังนั้นการเลือกไม้มาปลูกในสวนต้องศึกษาวิธีการดูแลอย่างดีเพื่อให้ต้นไม้คงความสดชื่นได้ยาวนานน้ำ หินและพันธุ์ไม้นอกจากจะสร้างองค์ประกอบของสวนให้สมบูรณ์แล้วอีกปัจจัยหนึ่งที่ขาดไม่ได้ของการจัดสวนนี้คือของตกแต่งภายในสวนไม่ว่าจะเป็นโคมไฟหินที่วางประดับประดาทางเดินและมุมต่างๆของสวนช่วยเพิ่มบรรยากาศให้ดูอบอุ่นพร้อมเพิ่มความสว่างให้สวนดูมีความน่าสนใจและยังเน้นให้โดดเด่นก็สามารถทำได้นอกจากนี้ยังมีของตกแต่งอีกชิ้นหนึ่งน่าจะคุ้นหน้าคุ้นตาสำหรับคนรักสวนกันเป็นอย่างดีนั่นคือชิชิโอโดหรือกระบอก

ไม้ไผ่รองด้วยอ่างหินที่ติดตั้งกับปั๊มน้ำให้ไหลเวียนได้ตลอดด้วยกลไกลกระดกกลับไปรับน้ำไปมาช่วยผ่อนคลายความเครียดได้เป็นอย่างดีในทุกครั้งที่ได้เชยชมใครที่อยากจัดสวนแบบนี้อย่าลืมหามาตกแต่งกันนะคะไผ่นับ

เป็นไม้ที่นิยมใช้ในการตกแต่งบ้านและจัดสวนสไตล์ญี่ปุ่นเนื่องจากเนื้อไม้แข็งและทนทานพร้อมให้สีอ่อนดูนุ่มนวลจึงเลือกที่จะใช้ทำเป็นรั้วแม้รั่วไม้ไผ่จะเป็นส่วนเล็กๆในการจัดสวนญี่ปุ่นแต่ก็มีความสำคัญไม่แพ้ส่วนอื่นๆสำหรับใครที่ต้องการจัดสวนสไตล์นี้ต้องคำนึงถึงความมีระเบียบเรียบร้อยแต่ยังคงให้เป็นไปตามธรรมชาติดังนั้น

รั้วไม้ไผ่จึงเป็นของแต่งสวนที่ช่วยจัดระบบทุกมุมให้เป็นสัดส่วนยิ่งขึ้นโดยเฉพาะบ้านที่มีพื้นที่ส่วนหันหน้าไปยังถนนใหญ่หรือติดกับกำแพงเพื่อนข้างบ้านการทำรั้วหรือกำแพงไม้ไผ่ขึ้นมาจะช่วยอำพรางสายตาด้านนอกพร้อมทำให้MoodandToneของสวนดูกลมกลืนไปด้วยกันจะเห็นว่าสวนญี่ปุ่นแม้จะปล่อยต้นไม้อย่างมอส เฟิร์น และตะไครน้ำ ให้ขึ้นตามธรรมชาติก็ตาม แต่ต้นยืนต้นอื่นๆยังคงตัดแต่งให้คงรูปทรงที่สวยงามเป็นพุ่มให้ดูน่าค้นหกับการจัดวางทางเดินหินโทนสีที่ไล่เฉดของขาวเทาและดำทำให้ดูเป็นระเบียบ พลางฟังเสียงน้ำไหลในสวน

มีสาระ กับคน รักดอกไม้ และ รักต้นไม้ กันได้เป็นประจำทุกสัปดาห์กับเราได้ในเว็บไซต์นี้ ruk-suan.com ติดตามได้ที่ page Facebook คนรักบ้าน

cr.pic: banidea/baanlaesuan/NovaBizz